کوچ | روانشناسی اجتماعی
  • خانه
  • روانشناسی اجتماعی
  • وبلاگ روزنوشت ها

کوچ | روانشناسی اجتماعی

روانشناسی اجتماعی

  • خانه
  • روانشناسی اجتماعی
  • وبلاگ روزنوشت ها
خود در دنیای اجتماعی

چه چیزی خودپنداره ی ما را تعیین می کند؟

2018-04-06
چه چیزی خودپنداره ی ما را تعیین می کند؟

پیش‌نوشت: در قسمت قبل، راجع به خودپنداره و طرحواره‌ها صحبت کردیم.

گفتیم خودپنداره، مجموعه نگرش‌های فرد نسبت به خود است و طرحواره‌ها، باورهای ویژه‌ای هستند که با آن خود را معرفی می‌کنیم (مثل چاق و لاغر بودن)

همچنین دربارهٔ خودهای احتمالی صحبت کردیم.( آنچه در آینده احتمال دارد باشیم؛ و آنچه که از تبدیل شدن به آن هراس داریم. )

برای مطالعهٔ بیشتر مراجعه کنید به:
خودپنداره : من کیستم؟

الان قصد دارم راجع به مواردی صحبت کنیم که خودپندارهٔ ما را تعیین می‌کند:

نقش‌هایی که بازی می‌کنیم

واژهٔ نقش (role ) از تئاتر گرفته شده. در تئاتر از هرکس انتظار می‌رود نقش مشخصی را ایفا کند.

در زندگی نیز، وقتی نقش جدیدی را بازی می‌کنیم ابتدا احساس می‌کنیم نسبت به آن آگاهیم؛

ولی رفته‌رفته آن نقش به جانمان می‌نشیند و به واقعیت تبدیل می‌شود و دیگر رفتارمان ساختگی نخواهد بود.

ناتانیل هورتون می‌گوید:

هیچ‌کس نمی‌تواند برای مدتی قابل ملاحظه، چهره‌ای برای خودش درست کند و سپس چهره‌ای دیگر و همین‌طور چهره‌های متعدد، بدون آنکه سرانجام گیج شود که کدام یک ممکن است واقعی باشد.

به زمانی‌ فکر کنید که وارد نقشی جدید شدید- شاید اولین روزهای حضورتان در یک کار.
روزهای اول بسیار محتاط و حساس بودید و با تمام وجود سعی می‌کردید پخته عمل کنید و یک خودآگاهی نسبت به تک‌تک رفتارهایتان احساس می‌کردید. مشاهده‌گر خوبی بودید و نقش جدیدتان را بررسی می‌کردید چون طبیعی نبود.

بعد از مدتی اتفاق عجیبی می‌افتد: آن پرستیژ و صحبت‌های لفظ قلم و روشنفکرمآبانهٔ شما دیگر زورکی نیست. کاملاً به جزئی از وجودتان بدل شده است مثل لباسی که پس از مدتی راحت و اندازه می‌شود!

مقایسه‌های اجتماعی

چگونه به این نتیجه می‌رسیم که باهوش، کودن، فقیر، ثروتمند، لاغر ، چاق، قدکوتاه یا قد بلند هستیم؟

«خود»، از طریق نیروهای اجتماعی شکل می‌گیرد، با نگاه کردن به بیرون و درون.
لئون فستینگر در نظریهٔ مقایسه اجتماعی یکی از راه‌هایی را که دیگران روی شکل‌گیری شخصیت ما اثر می‌گذارند، توضیح می‌دهد: مقایسه کردن.

مردم از راه مقایسه کردن خود با اطرافیان، ادراکشان را نسبت به خودشان شکل می‌دهند.

بنابراین افرادی که اطراف ما هستند به تعریف معیارهای ما کمک می‌کنند. وقتی دیگران کودن بنظر می‌رسند خودمان را باهوش احساس می‌کنیم.
وقتی دیگران زشت به نظر می‌آیند احساس زیبایی می‌کنیم.

فرض کن در یک کلاس، نمرهٔ ریاضی تو از همه بالاتر است. از طرفی دیگران ساعت ورزش، عملکرد تو را دیده‌اند و خوب بنظر نمی‌رسیدی.
می‌خواهم بگویم این‌ها حقیقت مطلق نیست. اگر تو بطور اتفاقی در کلاس ریاضیدان‌های حرفه‌ای قرار بگیری، ناخودآگاه حس می‌کنی ریاضیاتت چندان هم خوب نیست و شاید در ورزش حتی بهتری!

بنابراین مقایسه اجتماعی کاملاً منفعلانه یا اتفاقی نیست.
افراد به دنبال کسانی هستند که بتوانند خودشان را با آن‌ها مقایسه کنند.

این مقایسه به دوشکل انجام می‌شود:

مقایسه اجتماعی بالا به پایین:
این رایج ترین شکل مقایسه است که آدم‌ها معمولاً خودشان را با کسانی مقایسه می‌کنند که از بعضی جهات از خودشان پایین‌تر هستند. همین امر موجب بالارفتن عزت نفس می‌شود.

مقایسه اجتماعی پایین به بالا:
انجام این نوع مقایسه باعث کاهش عزت نفس می‌شود چون در طی آن افراد خودشان را با کسانی مقایسه می‌کنند که آن‌ها را بالاتر از خود می‌بینند.
این امر، رضایت را نیز کاهش می‌دهد. چون دائما سطح معیارهای خود را بر اساس آن‌ها ارزیابی می‌کنیم و بالا می‌بریم.

 

موفقیت و شکست

تجارب روزمرهٔ ما اعم از موفقیت‌ها و شکست‌هایمان نیز خودپندارهٔ ما را تغذیه می‌کنند.

وقتی دانش‌آموزان، موفقیت تحصیلی بدست می‌آورند، به تلاش بیشتر و پیشرفت بیشتر ترغیب می‌شوند و در نتیجهٔ موفقیت‌هایشان، احساس توانمندی و اعتماد‌به‌نفس بیشتری می‌کنند.

از طرفی کسانی که عزت‌نفس بالایی دارند و برای خودشان ارزش قائلند، در مقایسه با کسانی که عزت نفس پایین دارند، خشنودترند و پس از شکست مقاوم‌ترند.
ولی بر اساس استدلال منتقدان، عکس این موضوع هم به همین اندازه درست است:
مشکلات و شکست‌ها می‌توانند باعث عزت‌نفس پایین شوند.

 

قضاوت‌های دیگران

آنچه برای خودپندارهٔ ما مهم است این نیست که دیگران، واقعاً ما را چگونه می‌بینند بلکه این است که تصور می‌کنیم دیگران ما را چگونه می‌بینند. (جورج هربرت مید)

وقتی دیگران، نظر خوبی راجع به ما دارند، به ما کمک می‌کند که ما هم نظر خوبی دربارهٔ خود داشته باشیم.

حتی سرنوشت نیاکان ما هم بستگی به نظر دیگران دربارهٔ آن‌ها داشت. وقتی که گروهشان از آن‌ها محافظت می‌کرد، امکان ادامهٔ حیاتشان بیشتر می‌شد و وقتی به نارضایتی گروهشان پی می‌بردند، دچار شرم و عزت‌نفس پایین می‌شدند.
مارک لیری می‌گوید ما در مقام وارثان آن‌ها، که نیاز عمیق مشابهی به احساس تعلق داریم، هنگام روبرو شدن با تحریم اجتماعی، درد عزت‌نفس پایین را تجربه می‌کنیم.

اشخاص عموماً با تحسین راحت‌ترند تا با انتقاد.
به همین دلیل تعریف و تمجیدهایشان را بیان می‌کنند و جلوی نیش و کنایه‌هایشان را می‌گیرند.
بنابراین ممکن است به ارزیابی دیگران زیادی بها دهیم که موجب متورم شدن خودانگارهٔ ما می‌شود.( شروگر و شوئنمن،۱۹۷۹)

 

در قسمت بعدی، راجع به «فرهنگ» صحبت خواهیم کرد.

0 comment
1
فیس بوک توییتر گوگل ‌پلاس پینترست
previous post
خودپنداره : من کیستم ؟
next post
نقش فرهنگ در شناخت «خود»

مطالبی که ممکن است دوست داشته باشید

خودپنداره : من کیستم ؟

2018-04-06

نقش فرهنگ در شناخت «خود»

2018-04-06

محیط اجتماعی ، خویشتن دوستی ، نگرانی خویشتن...

2018-04-05

نورافکن ها و خطاپنداشت ها

2018-04-05

عزت نفس و خودشیفتگی : مرز بین این...

2018-04-10

Leave a Comment Cancel Reply

دسته بندی مطالب

  • استریوتایپ،پیش داوری و تبعیض (4)
  • خود در دنیای اجتماعی (6)
  • روانشناسی اجتماعی در مذاکره (1)
  • عزت نفس (3)
  • فرهنگ (2)
  • معرفی روانشناسی اجتماعی (1)

آخرین نوشته ها

  • مقدمه‌ای بر کاربرد روانشناسی اجتماعی در مذاکره
  • عزت نفس و خودشیفتگی : مرز بین این دو کجاست؟ ( ارتباط بین عزت نفس و نارسیسیسم)
  • آزمون MBTI : استریوتایپ‌ها و محدودیت‌هایی که ایجاد می شود
  • تبعیض‌های ناآگاهانه و معمای سیمپسون
  • استریوتایپ، پیش‌داوری و تبعیض(۲)
  • استریوتایپ ، پیش‌داوری و تبعیض (۱)
  • عزت نفس چیست و چگونه شکل می‌گیرد؟
  • فرهنگ چگونه بر عزت نفس و قضاوت اجتماعی ما تأثیر می‌گذارد؟
  • نقش فرهنگ در شناخت «خود»
  • چه چیزی خودپنداره ی ما را تعیین می کند؟
  • خودپنداره : من کیستم ؟
  • محیط اجتماعی ، خویشتن دوستی ، نگرانی خویشتن ، روابط اجتماعی
  • نورافکن ها و خطاپنداشت ها
  • روانشناسی اجتماعی چیست؟

دیدگاه ها

  • شروین صفایی در عزت نفس و خودشیفتگی : مرز بین این دو کجاست؟ ( ارتباط بین عزت نفس و نارسیسیسم)

RSS وبلاگ روزنوشت ها

  • دوست دارم «خودم» را زندگی کنم …
  • «بازی با کلمات»: راهی برای افزایش تسلط کلامی
  • ماجرای عجیب سگی در شب – مارک هادون
  • کم خوابی و تصمیمات غیراخلاقی
  • بهار و گذر زمان ( پنجمین نامه به هامون)
  • می دویدم … میان گندمزاری بی انتها
  • برقص و زندگی کن ( چهارمین نامه به هامون)
  • آتشی بود در این خانه که کاشانه بسوخت
  • آرام بگیر امشب ، ما هردو پُر از دردیم
  • احساس خشم نسبت به پدر و مادر
  • به بهانهٔ ۸مارس_روز جهانی زن
  • پایان سفرهای سرگردانی
  • و‌من آن روز را انتظار می‌کشم…
  • روز مقدسِ جنون

©️2018 kooch.io . تمام حقوق این سایت، متعلق به شهلا صفائی می باشد.